İşitme cihazı temel olarak dış ortamdaki sesleri yükselterek hastanın duymasını sağlayan bir cihazdır. Cihazın mikrofonu, içindeki diyaframa herhangi bir basınç sonucu çarpan havanın etkisi ile diyaframın titreşmesi sonucu çıkışlarında küçük gerilimler elde edilen, özel bir parçadır. Mikrofon, aynı zamanda akustik enerji olan ses dalgalarını toplayarak elektrik sinyaline çevirir. Mikrofondan alınan bu elektrik sinyallerinin boyutu amplifikatörde yükseltilerek hoparlöre iletilir. Hoparlör, kendisine ulaşan elektrik sinyallerini, tekrar ses dalgalarına çeviren bir transducer olarak görev yapar. Hoparlörde tekrar akustik enerjiye çevrilen sinyaller hastanın kulağına iletilir ve böylece hastanın duyması sağlanır. İşitme cihazı, işitme kaybınızın ilerlemesini veya gerilemesini sağlamaz. Sadece sizin işitmenizi ve günlük yaşantınızı kolaylaştıracak yardımcı bir cihazdır.
Dijital işitme cihazlarında temel prensip, akustik enerji olan ses sinyallerini elektrik sinyaline çevirip, dijital işlemcide işleyerek doğala en yakın sesi oluşturmak ve hastaların daha rahat işitmelerini sağlamaktır. Yapılan bilgisayar bağlantısıyla da cihaz, hastanın kişiye özel işitme kaybına ve isteklerine uyacak biçimde ayarlanabilir.
İşitme testlerine dayanarak, işitme uzmanları cihazın gerekli olup olmadığını söyleyebilir. İşitme cihazları, sensorineural tip kayıplarda, hastanın duyma ve anlama düzeyinin gelişmesinde kısmen faydalı olur. İşitme cihazı seçerken, uzman; duyma kabiliyeti, iş ve ev faaliyetleri, fiziksel durum, kullanılan ilaçlar gibi değişkenleri dikkate alır. Uzman ile beraber bir veya iki kulağa cihaz gerekebileceğine karar verilebilir. İki kulağa cihaz takmak seslerin dengelenmesinde, gürültülü ortamlarda kelimeleri anlama düzeyinin gelişmesinde ve seslerin kaynağının belirlenmesinde hastaya yardımcı olacaktır.
İşitme Cihazı Çeşitleri Nelerdir?
Sensorineural işitme kaybı olan kişiler için temel olarak dört çeşit işitme cihazı vardır:
Kulak İçi- In The Ear (ITE) işitme cihazları dış kulağa tamamen oturur ve hafif işitme kayıplarından, çok ileri işitme kayıplarına kadar kullanılabilmektedir. Cihazın iç aksamını kaplayan dış koruma sert plastikten yapılmaktadır. ITE cihazlar ek teknik mekanizmalar içerebilmektedir; Bunlara örnek olarak telecoil verilebilir, telecoil telefon konuşmaları sırasında ses iletimini arttıran küçük manyetik bir teldir. ITE cihazlar kulak kiri ve kulak akıntısı ile bozulabilmektedir. Bu cihazlar, kulak sürekli büyüdüğü ve kalıp değiştirilmesi gerektiği için, genellikle çocuklar tarafından kullanılmamaktadır.
Kulak Arkası- Behind The Ear (BTE) cihazlar dış kulağın içine oturan plastik bir kulak kalıbına bağlıdır ve kulağın arkasına takılır. İşitmeyi sağlayan parçalar kulağın arkasındaki kutucukta yer almaktadır. Ses kulak kalıbından geçerek kulağa ulaşır. BTE işitme cihazları çok hafif işitme kayıplarından çok ileri işitme kayıplarına kadar birçok kayıpta, her yaş grubunda kullanılabilmektedir.
Kanal Cihazları kulak kanalına yerleştirilir ve iki çeşidi vardır:
Kanal İçi- In The Canal (ITC) işitme cihazları kulak kanalının büyüklük ve şekline uyacak şekilde ayarlanır, çok hafif işitme kayıplarından, orta dereceli kayıplara kadar kullanılabilmektedir.
Tamamen Kanal İçi- Completely In the Canal (CIC) işitme cihazları kulak kanalı içine gizlenir ve dışardan görülmez. Çok hafif işitme kayıplarından, orta dereceli kayıplara kadar kullanılabilmektedir. Kanal cihazları kulak kiri ve kulak akıntısı dolayısıyla bozulabilmektedir. Ayrıca kulak kanalları çok dar olduğundan ve gelişim sürecinde olmaları dolayısıyla kulak yapıları sürekli değiştiğinden, genel olarak çocuklar için önerilmemektedirler.
Cep Tipi Cihazlar çok ileri derecede işitme kaybı olan kişiler tarafından kullanılmaktadır. Cebe konulan veya kemere takılan bu cihazlar, kulağa bir kablo yardımıyla bağlanır. Boyutlarının büyük olması dolayısıyla birçok sinyal işleme opsiyonunu içerebilmektedir ancak sadece diğer işitme cihazı tiplerinin kullanılamadığı durumlarda kullanılmaktadır. Cep tipi cihazlar, bir işitme cihazının sunabileceği maksimum güce ihtiyaç duyan insanlara önerilmektedir.
Bütün İşitme Cihazları Aynı Şekilde Mi Çalışır?
Bütün işitme cihazlarının mekanizmaları, cihazlar aynı çeşit olsa bile, değişiklik gösterir. İşitme cihazları kullandıkları devre türüne göre 3 çeşittir:
Analog/Ayarlanabilir: Uzman hastanın ihtiyacı olan ses düzeyini ve diğer özellikleri belirler, daha sonra laboratuarda bu özelliklere uyan cihaz imal edilir. Uzman ayarlamalara imkan verecek esnekliği bırakır.
Analog/Programlanabilir: Uzman işitme cihazını programlamak için bilgisayar kullanır. Analog/Programlanabilir devre kullanan cihazların devreleri birden fazla program veya ayar içerir. Analog/Programlanabilir devre her tür işitme cihazında kullanılabilir.
Dijital/Programlanabilir: Uzman cihazı bilgisayarla programlar ve kişiye uygun ses kalitesi ve yanıt süresini ayarlayabilir. Dijital işitme cihazları bir mikrofon, alıcı, pil ve bilgisayar çipi kullanır. Dijital devre, uzmana, ayarlama yapabilmesi için en büyük esnekliği sağlayan işitme cihazı türüdür. Dijital devre her tür işitme cihazında kullanılabilir ve en pahalı türdür.
Bir İşitme Cihazından Ne Bekleyebilirim?
Bir işitme cihazını başarıyla kullanabilmek zaman ve sabır ister. İşitme cihazı normal duymayı geri getirmeyeceği gibi mevcut durumunuzda da gerileme yaratmaz. İşitme cihazına uyum sağlamak zaman alan bir süreçtir, bu süreç çevredeki sesleri duymayı öğrenmek ve değişik sesleri duymaya alışma aşamalarını içerir. İşitme cihazına alışabilmek için stressiz bir ortamda birkaç saat kullanarak başlamak gerekir. Kullanıcıların yeni duyma teknikleri edinmesi ve işitme kaybını kontrol altına alabilmesini sağlayacak yetenekleri geliştirmesini sağlayacak tipte programlar mevcuttur. Uzmanınıza danıştığınız takdirde kişisel ihtiyaçlarınızı karşılayacak programlar hakkında daha ayrıntılı bilgi alabilmeniz mümkündür.